Autor: Aneta Walczak

Do Bożego Narodzenia pozostał już tylko miesiąc. Postaw na prezenty, które mają duszę!

Polskie rzemiosło to idealna propozycja na wyjątkowy podarunek pod choinkę. Pozwala wręczyć bliskim coś znacznie więcej niż tylko rzecz – to historia, unikatowy design i jakość, której na próżno szukać w masowej produkcji. Wybór prezentów dla włoskiej rodziny i przyjaciół staje się doskonałą okazją, by podzielić się cząstką własnej kultury, zacierając granice i tradycje.

Polskie rzemiosło, przesiąknięte słowiańską estetyką i regionalnym kunsztem, stanowi unikatową propozycję na ten świąteczny czas. To więcej niż przedmioty – to namacalna opowieść o Polsce. Od bogato zdobionej, geometrycznej wycinanki z Łowicza, przez delikatne, ręcznie plecione koronki z Koniakowa, aż po unikatowe, ręcznie stemplowane naczynia z Bolesławca – polski folklor to nie tylko literatura i dostojne rytmy poloneza, ale przede wszystkim namacalne piękno, które wychodzi spod rąk artystów-rzemieślników.

Szukasz inspiracji na wyjątkowy prezent gwiazdkowy, który z dumą wręczysz swoim włoskim przyjaciołom? Dziś przypominamy o tych wyjątkowych polskich skarbach, które z pewnością zrobią wrażenie niepowtarzalnym kunsztem Made in Poland.

Ceramika z Bolesławca i Ćmielowa

Polska ceramika to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych symboli polskiego rzemiosła, który idealnie nadaje się na prezent dla obcokrajowca. Jest to podarunek nie tylko piękny i praktyczny, ale i głęboko zakorzeniony w polskiej tradycji. Od dawna jest światowym fenomenem, cieszącym się nieprzemijającą popularnością. Mamy do czynienia nie z chwilową sensacją czy “jednorazowym wybuchem mody”, lecz z utrwalonym, rosnącym trendem na rynkach międzynarodowych.

Ceramika z Bolesławca to prezent o wyjątkowej wartości, łączący unikatowość, praktyczność i silny symbol kulturowy, w który wpisana jest bogata historia regionu. W przeciwieństwie do ceramiki masowej produkcji, każdy element bolesławiecki cechuje się wyjątkowością wynikającą z ręcznego wykonania: jest ręcznie stemplowany, a słynne wzory, zwłaszcza te przypominające “pawie oczka”, są nakładane ręcznie za pomocą gąbkowych stempli. Oznacza to, że nie ma dwóch identycznych naczyń, a obdarowana osoba otrzymuje małe dzieło sztuki.

Co ciekawe, korzenie bolesławieckiego garncarstwa sięgają wczesnego średniowiecza, kiedy to wykorzystywano miejscową glinę kamionkową. Pierwsze informacje o ceramice bolesławieckiej pochodzą z XIV w., kiedy to w okolicach Bolesławca odkryto złoża gliny wysokiej jakości. Natomiast jego renesans i sława na całą Europę zaczęły się w XVIII wieku, kiedy powstały pierwsze manufaktury, a charakterystyczne wzory były początkowo proste, brązowe i białe. W XIX wieku włączono kobalt, który stał się znakiem rozpoznawczym Bolesławca, zyskując międzynarodowe uznanie, zwłaszcza w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Zaczęła zdobywać tytuły na wystawach, takich jak Wystawa Światowa w Filadelfii czy Paryżu.

Ceramika ta jest również wyjątkowo praktyczna i trwała, ponieważ jest wypalana w bardzo wysokich temperaturach, co czyni ją niezwykle odporną na odpryski. To idealna pamiątka z Polski, będąca silnym symbolem kulturowym: charakterystyczne kobaltowe i granatowe wzory są natychmiast rozpoznawalne jako Made in Poland, a prezent ten ma duszę, która przypomina o polskiej kulturze i osobie, która go wręczyła, za każdym razem, gdy pije się z niego poranną kawę, czy je pyszne śniadanie.

Ceramika z Ćmielowa

Jednym z dwóch filarów polskiej ceramiki jest również porcelana z Ćmielowa. Niezmienna jakość wykonania, unikatowe wzornictwo i bogata tradycja sprawiają, że wyroby wychodzące z tej fabryki do dziś budzą podziw i są poszukiwane przez kolekcjonerów na całym świecie. Zakłady w Ćmielowie, założone w 1804 roku, są jedną z najstarszych i nieprzerwanie działających fabryk porcelany w Polsce. Początkowo produkowano tam fajanse, a produkcję właściwej porcelany rozpoczęto w 1838 roku.

Porcelana z Ćmielowa jest znana z idealnie białego koloru i jest nazywana „białym złotem”. Ćmielów dostarczał porcelanę na stoły polskiej arystokracji i na dwory królewskie. Serwisy z Ćmielowa znajdują się m.in. w pałacu prezydenckim. Wyroby były używane w kancelarii premiera i podczas ważnych uroczystości państwowych, co podkreśla jej rangę i prestiż. Serwisami z Ćmielowa często obdarowywani byli zagraniczni goście.

Ćmielów produkuje twardą porcelanę, wymagającą wypalania w wysokich temperaturach, co czyni ją materiałem szlachetniejszym. Wyroby są tak cienkie i finezyjne, że przy podniesieniu pod światło wykazują charakterystyczną transparentność, co jest bezpośrednim dowodem najwyższej jakości surowca.

W kontekście wzornictwa i dekoracji Ćmielów słynie z dominujących zdobień, którymi są ręcznie nakładane, subtelne akcenty z prawdziwego 24-karatowego złota lub platyny, umieszczane z dbałością o detal na krawędziach, uchwytach lub stopkach. Fabryka jest mistrzem w powielaniu historycznych wzorów, z pietyzmem odtwarzając i kontynuując klasyczne serwisy: od rococo, charakteryzującego się delikatnymi, falistymi liniami i finezyjnymi uchwytami, po art deco i modernizm, które reprezentują geometryczne, proste, ale niezwykle stylowe fasony z lat 20. i 30. XX wieku. Wyjątkowym i bardzo poszukiwanym segmentem są figurki ćmielowskie – te małe, artystyczne sylwetki zwierząt i ludzi z lat 50. i 60. XX wieku są dziś ikonami polskiego wzornictwa i osiągają wysokie ceny kolekcjonerskie.

Ceramika z Ćmielowa jest symbolem polskiej elegancji i rzemieślniczego mistrzostwa. Może w tym roku trafi do Twojej włoskiej teściowej?

Bursztyn bałtycki

Przechodzimy od szlachetnej bieli porcelany do “polskiego złota” – bursztynu bałtyckiego. Bursztyn to idealny, naturalny i pełen historii prezent, symbol ciepła i elegancji. Dlaczego właśnie biżuteria handmade z bursztynem jest tak ceniona?

Bursztyn, znany jako „złoto Północy”, to jeden z najstarszych i najcenniejszych materiałów jubilerskich, którego fascynująca historia sięga neolitu (ok. 6000 lat p.n.e.), gdzie używano go jako amuletów i prostych ozdób.

Bursztyn jako materiał naturalny, posiada setki odcieni, struktur i inkluzji. To właśnie ta różnorodność sprawia, że każdy kamień jest absolutnie niepowtarzalny. Tę unikatowość wykorzystują polscy rzemieślnicy: dopasowują oni formę biżuterii nie do odgórnego szablonu, lecz do konkretnego egzemplarza bursztynu, wydobywając i celebrując jego naturalne piękno. W praktyce oznacza to jedno: nie istnieją dwie identyczne sztuki ręcznie robionej biżuterii z bursztynem. Jest to prezent, który z definicji jest jedyny w swoim rodzaju.

W starożytności bursztyn miał magiczne i prestiżowe znaczenie: Egipcjanie wierzyli w jego właściwości ochronne, Grecy nazywali go „elektronem” (odkrywając elektryczność statyczną), a Rzymianie uważali za symbol bogactwa i luksusu, noszony przez arystokrację. W średniowieczu i renesansie jego rola ewoluowała ku symbolice religijnej i władzy. Polska stała się głównym ośrodkiem obróbki, a Gdańsk zyskał miano najważniejszego “bursztynowego” centrum w Europie.

Współcześnie biżuteria bursztynowa łączy tradycję z nowoczesnym designem, zestawiając bursztyn ze szlachetnymi metalami. Jest ceniony globalnie nie tylko za piękno, ale też za lekkość i ciepło w dotyku, pełniąc funkcję ozdoby i talizmanu.

Bursztyn bałtycki to idealny sposób na przywołanie wspomnień z polskiego wybrzeża. Jego miodowe odcienie i ciepły dotyk są nierozerwalnie związane z polskimi wakacjami nad Bałtykiem, o których wspomnienie pielęgnuje nie jeden z nas.

Koronki z Koniakowa

Koronka Koniakowska to wyjątkowy symbol polskiego rękodzieła ludowego, ściśle związany z tradycją kobiet z podbeskidzkiej miejscowości Koniaków. Jest to symbol polskiej tradycji i mistrzostwa ręcznego splotu, który kontrastuje z masową produkcją.

Stanowi unikatową technikę ręcznego szydełkowania, zwaną lokalnie heklowaniem, w której wykorzystuje się wyłącznie cienkie, bawełniane nici (tzw. kordonek). Zupełnie bez stosowania igieł, maszyn czy jakichkolwiek węzłów. Właśnie ten fakt sprawia, że jest to praca wymagająca ogromnej precyzji, czasu i niezwykłych umiejętności, co fundamentalnie podnosi jej wartość artystyczną i rzemieślniczą. To co wyróżnia tę technikę, to jej unikatowość: koronka koniakowska jest jedyna w swoim rodzaju, ponieważ tworzą ją wyłącznie wolnostojące, przestrzenne motywy, które są misternie łączone w całość dopiero na samym końcu. Ta cenna umiejętność jest żywym Dziedzictwem Kulturowym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie w jednej małej, górskiej miejscowości. W dowód uznania dla tego kunsztu i jego znaczenia dla polskiej kultury, w 2018 roku koronka koniakowska została uroczyście wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Koronki z Koniakowa wykorzystywane są do tworzenia szerokiej gamy przedmiotów, od tradycyjnych, dużych form dekoracyjnych, po nowoczesną biżuterię i elementy mody. Wśród propozycji można znaleźć między innymi duże, misternie łączone serwety, bieżniki stołowe oraz obrusy, elementy dekoracyjne do okien, poduszki, narzuty, biżuterię, rękawiczki, wachlarze, ozdoby świąteczne, a nawet… stringi.

Serwetkami z Koniakowa obdarowany został m.in. św. Jan Paweł II oraz królowa angielska Elżbieta II. Szydełkowanymi serwetami nakrywają dziś stoły Japonki, Amerykanki, Brytyjki i Meksykanki. Może czas, by trafiły również do bliskich Wam osób.

Zdjęcie 5. Źródło.

Szkło i kryształy z Huty Julia

Przechodzimy do kolejnego segmentu polskiego rzemiosła, który jest idealny na elegancki prezent: Szkło i Kryształy z Huty Julia (dawniej Kryształy Julia, w Piechowicach). To synonim klasyki, precyzji i olśniewającego blasku.

Szkło i kryształy z Huty Julia to idealny, elegancki prezent, ponieważ huta ta jest jedną z nielicznych, która wciąż stosuje tradycyjną, ręczną metodę produkcji kryształów ołowiowych. Każdy element – od dmuchania po precyzyjne nanoszenie wzorów – jest wykonywany przez mistrzów szlifierstwa, gwarantując unikatowość i najwyższą jakość. Kluczową cechą jest niezwykły blask, który wynika z zawartości tlenku ołowiu (min. 24%); precyzyjne, głębokie szlify działają jak pryzmaty, rozszczepiając światło. Kryształy te nawiązują do bogatej tradycji szklarskiej, stanowiąc luksusowy symbol polskiej elegancji, idealny do celebracji wspólnych chwil.

Może do któregoś z Twoich znajomych trafią w te święta klasyczne zestawy do napojów, takie jak eleganckie karafki i szklanki do whisky lub szlachetne kieliszki na długiej nóżce, wazony i miski dekoracyjne.

Zdjęcie 6. Źródło.

Szkło z Krosna

Podkreślając znaczenie Krosna jako centrum szklarskiego, należy zwrócić uwagę, że region ten jest domem dla mnogości firm szklarskich – od potężnego, wiodącego producenta, po mniejsze, artystyczne pracownie, które razem kształtują obraz polskiego szkła użytkowego.

Główna marka, Krosno S.A., jest synonimem nowoczesnego designu, funkcjonalności i minimalizmu. Jej historia sięga 1923 roku, a po wznowieniu produkcji w 1945 roku, Krosno szybko zdobyło uznanie międzynarodowe (trafiając nawet na stoły królowej Elżbiety II). Obecnie, po ponad 100 latach, firma stawia na nowoczesną technologię i globalny design, oferując szkło wyjątkowo trwałe, lekkie i odporne na stłuczenia. Jest to prezent stylowy i praktyczny, idealny do współczesnych, minimalistycznych wnętrz, a przy tym dostępny cenowo w porównaniu do luksusowych kryształów.

Jednak siła regionu Krosna tkwi w jego bogatym środowisku rzemieślniczym. Obok Krosna S.A., działa tam szereg mniejszych, często rodzinnych hut i pracowni artystycznych. Te mniejsze firmy pielęgnują tradycyjne, ręczne techniki dmuchania i barwienia szkła, oferują unikatowe, bardziej niszowe i autorskie projekty, które łączą szkło użytkowe z formą czysto artystyczną.

Ośrodek szklarski Krosna to zatem idealne miejsce, by znaleźć prezent: od masowej elegancji Krosna S.A., po unikatowe, artystyczne rękodzieło z mniejszych pracowni, które przemawia do koneserów szukających dzieł z indywidualną sygnaturą.

Łowickie wycinanki i hafty

Łowickie wycinanki i hafty stanowią najbardziej ekspresyjną i pełną radości wizytówkę polskiej sztuki ludowej, idealną na prezent, gdyż są esencją barwy, precyzji i tradycji polskiej wsi.

Ich popularność, zwłaszcza w czasach PRL, wzrosła dzięki serialowi „Chłopi”. Symbolami regionu są „pasiaki” strojów, noszone od XIX wieku jako dowód zamożności. Wzory łowickie pełne są klasycznych motywów, takich jak koguty, gwiazdy (gwiozdy) i tzw. kodra – stylizowany na rzeźbę element dekoracyjny, często będący wizerunkiem pary młodej lub scenek z życia wiejskiego. Tradycje łowickie są również kultywowane przez charakterystyczne tańce i słynne procesje Bożego Ciała, dzięki którym miasto zyskało miano „kolorowej stolicy polskiej wsi” (nadane przez National Geographic w 1933 roku).

Sama wycinanka łowicka powstała w XIX wieku i zyskała popularność jako dekoracja domowa, ewoluując w skomplikowane i wielobarwne formy. Obecnie jej uniwersalny wzór jest chętnie wykorzystywany w nowoczesnym designie – od mody po dekorację wnętrz – stanowiąc niezbity dowód, że polska kultura ludowa jest żywym i atrakcyjnym źródłem inspiracji dla współczesnego świata.

Wzory te są szeroko wykorzystywane w przedmiotach codziennego użytku. Zdobią one kubki, filiżanki, talerze, a także tekstylia. Można je również znaleźć na skrzynkach drewnianych, magnesach, płóciennych torbach, chustach, apaszkach czy zakładkach do książek. Dzięki takiej wszechstronności, wzór łowicki jest żywym ambasadorem polskiego folkloru w codziennym życiu.

Choć Łowicz jest najbardziej rozpoznawalną wizytówką polskiego folkloru, liczne regiony mogą poszczycić się równie unikatowymi i wartościowymi motywami, które doskonale nadają się na prezent. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na wzory kaszubskie, góralskie oraz tradycje Podlasia.

Polskie bombki

Jeśli Boże Narodzenie to w tym zestawieniu nie może zabraknąć osobnej kategorii jaką są ręcznie robione bombki choinkowe. To absolutnie wyjątkowy pomysł na prezent, szczególnie dla obcokrajowca i zwłaszcza w okresie świątecznym. Łączą w sobie rzemiosło, tradycję i magię Świąt, będąc jednocześnie lekką i łatwą do przewiezienia pamiątką.

Polska zajmuje obecnie trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji i eksportu bombek, które są unikatowe dzięki swojemu ręcznemu zdobieniu. Choć zwyczaj dekorowania drzewek sięga starożytności, pierwsze szklane kule, imitujące owoce, stworzył w 1847 roku Hans Greiner w Niemczech z konieczności oszczędności. Te szklane ozdoby szybko zyskały popularność, ewoluując w liczne figuralne kształty. Bombki dotarły do Polski w XIX wieku, a polska produkcja szybko rozkwitła. Proces ich powstawania to kunszt rzemieślniczy: szkło jest dmuchane w płomieniu palnika gazowego, następnie srebrzone od wewnątrz azotanem srebra, co tworzy tło, by na koniec zostać ręcznie pomalowane i ozdobione.

Polskie tradycje bombkarskie kultywowane są w licznych fabrykach, przy których powstały muzea, takie jak Muzeum Bombki w Nowej Dębie i Muzeum Bombki w Miliczu, gdzie można podziwiać tysiące wzorów – od amerykańskiego po staropolski – i wziąć udział w warsztatach zdobienia.

Polska jest jednym z niewielu krajów, gdzie bombki wciąż są w dużej mierze ręcznie dmuchane. Polskie manufaktury słyną z tworzenia unikatowych, figuralnych kształtów, często nawiązujących do polskiej kultury np. ludowe wzory, czy polskie obiekty architektoniczne. To miniaturowe dzieła sztuki i rzemieślniczego kunsztu, który co roku może wieszać na choince myśląc o Tobie Twoja włoska przyjaciółka. Często polskie bombki, podobnie jak bursztyn, są częścią polskiej wystawy w ramach targów świątecznych Artigiano in Fiera w Mediolanie.

Meble gięte

Niezwykle ważny segment krajowego rzemiosła i designu stanowią meble gięte. Są one bezpośrednim spadkobiercą i kontynuatorem tradycji światowej ikony designu – Michaela Thoneta. Rewolucyjna technologia gięcia drewna bukowego za pomocą pary, zapoczątkowana w połowie XIX wieku, znalazła żyzny grunt w Polsce, zwłaszcza w Radomsku, gdzie w 1881 roku powstała fabryka Thoneta. Kluczowe dla tych mebli jest połączenie lekkości z niespotykaną wytrzymałością i elastycznością, osiągane dzięki obróbce drewna bukowego parą, co pozwala na uzyskanie płynnych, organicznych i eleganckich kształtów bez cięcia. Polskie firmy, kultywując tę tradycję, oferują zarówno klasyczne, ponadczasowe wzory (jak słynne Krzesło nr 14), które pasują do każdego wnętrza, jak i nowoczesne projekty, co czyni meble gięte idealną inwestycją w design o historycznym rodowodzie.

Podarowanie mebla giętego to coś więcej niż prezent – to gest uznania dla ponadczasowego designu oraz wybitnej, rzemieślniczej historii. Mimo, że jest to kosztowny przedmiot dużego formatu, jego symboliczna i estetyczna wartość kolekcjonerska jest nieporównywalna. Wybierając element gięty, wręczasz obdarowanej osobie kawałek światowej historii meblarstwa, który nigdy nie wychodzi z mody.

Drewniane zabawki, sanki, deski do krojenia

Naszą ostatnią propozycją są drewniane przedmioty użytkowe i zabawki z Polski. To doskonały pomysł na prezent dla Włochów, którzy mają głęboko zakorzeniony kult jakości, który jest widoczny we wszystkich aspektach życia, od jedzenia, aż po wzornictwo. W przeciwieństwie do masowej produkcji, oferują one ciepło naturalnego materiału, trwałość i kunszt rzemieślniczy, często nawiązujący do góralskiej lub ludowej tradycji. Często są to mniejsze, rodzinne pracownie rzemieślnicze, jednak na rynku jest kilka rozpoznawalnych marek.

Jednym z przykładów jest zabawkarstwo żywiecko-suskie, jedno z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych tradycji rzemiosła ludowego z Beskidu Żywieckiego, wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Zabawki te, o historii sięgającej XVIII wieku, stanowią idealny prezent, łącząc unikatowy kunszt i urok folkloru. Wykonywane są ręcznie z lekkiego drewna lipowego, a następnie malowane prostymi, żywymi farbami (czerwony, zielony, żółty, niebieski), tworząc stylizowane, ludowe wzory. Ikonicznymi i polecanymi formami na prezent są ruchome Ptaszki-klepaki (mały, charakterystyczny gadżet), Koniki na biegunach oraz Wózki z konikami. Zabawka żywiecko-suska jest symbolem autentycznego, ekologicznego i historycznego rzemiosła.

Podsumowanie

Podarowując kawałek naszej polskiej tradycji, dajesz swojemu znajomemu z Włoch coś, czego nie znajdzie na Półwyspie Apenińskim: autentyczny symbol naszej przyjaźni i polskiej kultury, przesiąknięty wartościami, które Włosi cenią najbardziej: jakością, rzemiosłem i głęboką historią. Mam nadzieję, że prezentowane wyroby zachęciły Cię do wyboru polskiego rzemiosła na prezenty świąteczne, podkreślając, że są one „namacalną opowieścią o Polsce” łączącą historię, jakość i regionalny kunszt. Wybór polskiego rzemiosła to najlepszy sposób, by podzielić się cząstką polskiej kultury.

Zdjęcie główne. Źródło.